Zbrodnia niemiecka w Radogoszczu

W czasie mej drugiej kadencji już co roku organizowałem upamiętnienie zbrodni, jakiej dokonali Niemcy w nocy z 17 na 18 stycznia tuż przed opuszczeniem Łodzi. Przewodniczący Rady Miejskiej nadal organizował obchody Święta Wyzwolenia Łodzi. W organizowanych przez niego uroczystościach brali udział członkowie jego macierzystego klubu PO, radni klubu lewicy oraz kombatanci ZBOWiDu. Współuczestnicy organizowanych przeze mnie uroczystości to byli radni wybrani z listu ŁPO, PiS i „niezależni”, a także kombatanci AK i NSZ oraz osoby, które miały bliskich lub znajomych w gronie Ofiar. W swoim wystąpieniu przypominałem tamte wydarzenia: o tym, jak niemieckie władze administracyjne postanowiły przed opuszczeniem naszego miasta zlikwidować więzienie, mordując więźniów. Najpierw zamordowano więźniów funkcyjnych, następnie przystąpiono do systematycznego mordowania ogółu więźniów zaczynając od Bloku I. Strzały morderców i krzyki ofiar spowodowały wybuch buntu w całym więzieniu. Niemcy zareagowali na to podpaleniem budynków. Do wyskakujących oknami strzelali z karabinów. Gdy ogień przygasł przystąpili do przeszukiwania pomieszczeń w poszukiwaniu tych, którzy przeżyli. Dobijano ich. W sumie zamordowano ok. 1,5 tys. mężczyzn, w przytłaczającej większości Polaków (było też kilku Rosjan, zbiegów z niemieckiej niewoli). Ustalenie przez Polskę dokładnych liczb okazało się niemożliwe, nie zachowała się dokumentacja – rejestry więźniów. Liczono spalone zwłoki. Przepytywano tych, którzy przeżyli. Było ich 30. Całą zbrodniczą akcją dowodził Komendant więzienia Walter Pelzhausen, Jego proces odbył się w 1947 r. Został skazany na śmierć i powieszony. W 1961 ukończono prace przekształcające ruin więzienia w Miejsce Pamięci. Wzniesiono tzw. „sarkofag” i wyryto na nim napis: Tu spoczywamy zamordowani w przeddzień wolności, Imiona i ciała zabrał nam ogień. Żyjemy tylko w Waszej pamięci. Niech śmierć tak nieludzka nie powtórzy się.

Jerzy: https://jerzykropiwnicki.wordpress.com/

18 stycznia 2023