„Sztuka okopowa”

Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim zaprasza na wystawę: „Sztuka okopowa” zorganizowaną w oparciu o eksponaty: Skansenu Rzeki Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim, Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim oraz zbiory Stowarzyszenia Eksploracyjno - Historycznego „GRUPA ŁÓDŹ”. Otwarcie wystawy nastąpi 29 stycznia 2010 r. o godzinie 13.00 w salach Muzeum w Piotrkowie, Plac Zamkowy 4. Ekspozycję oglądać można do 21 marca 2010 r.

Sztuka okopowa, nazywana też sztuką żołnierską, jest ciekawym, chociaż dotąd niedostatecznie udokumentowanym i docenionym świadectwem losu żołnierskiego. Ta forma upamiętniania służby wojskowej pojawiła się w XIX wieku, a największy rozkwit przeżywała podczas I wojny światowej.
Przedłużające się i wyczerpujące walki pozycyjne powodowały, że chcąc uciec przed koszmarem wojny tworzono we frontowych warunkach – czasem niemal na polu bitwy – najróżniejsze przedmioty. Niejednokrotnie łączyły one funkcje użytkowe z walorami estetycznymi. Na ogół jedynym dostępnym dla żołnierzy tworzywem były elementy uzbrojenia i wojskowego ekwipunku. Szczególnie okazałe przykłady tej sztuki powstawały w polowych warsztatach i rusznikarniach. Misternie zdobione przedmioty wykonywane były według projektów profesjonalnych artystów. Przedmioty te stanowiły pamiątkę, wręczaną frontowym kolegom albo dowódcom. Prezentowany na wystawie zbiór liczy około 140 przedmiotów od końca XIX w. do czasów niemalże współczesnych. Na wystawie znalazły się m.in. eksponaty związane z walkami, toczonymi nad Pilicą między wojskami rosyjskimi i niemieckimi na przełomie 1914 i 1915 r. oraz przedmioty wykonane na innych frontach I wojny światowej.

Nie brakło też przedmiotów z okresu międzywojennego, okresu II wojny światowej i pamiątek ze służby wojskowej odbywanej po zakończeniu ostatniej wojny. Wszystkie prezentowane pamiątki łączy wspólny mianownik – chęć przekucia narzędzi wojny w przedmioty służące pokojowemu pożytkowi. Bogata i urozmaicona kolekcja jest niezwykłym świadectwem zmysłu praktycznego i plastycznej inwencji. Zadziwia pomysłowość, z jaką przetwarzano łuski, zapalniki i pociski najrozmaitszych nabojów artyleryjskich i karabinowych, czerepy granatów, bądź zwykłe menażki na przedmioty cieszące oko, a pełniące w okresie pokoju funkcje wazonów, lamp, świeczników, zapalniczek, popielniczek, papierośnic, obrączek, albo… kieliszków. Do rangi symbolu urasta niezwykły „ołtarz polowy”, złożony z krucyfiksu i dwóch ozdobnych lichtarzy wykonanych z… XIX-wiecznych bagnetów karabinowych typu tulejowego.

Tłem do wystawy – jednej z pierwszych i liczebniejszych ekspozycji o tej tematyce w kraju – są archiwalne zdjęcia wywiadowcze i dokumentalne obrazujące walki nad Pilicą i na innych frontach I wojny światowej.

Muzeum czynne:
wtorki – godz. 10.00 – 17.00
środy – godz. 10.00 – 15.00
czwartki – godz. 10.00 – 15.00
piątki – godz. 10.00 – 15.00
soboty – godz. 10.00 – 16.00
niedziele – godz. 10.00 – 15.00
z wyjątkiem poniedziałków i dni poświątecznych