Całe życie w szkole, czyli pożegnanie prof. Zenona Bartczaka twórcy Muzeum Szkolnego w Piotrkowie

19 stycznia pożegnaliśmy twórcę Muzeum Szkolnego w Piotrkowie. Profesor Zenon Bartczak zmarł 10 stycznia 2022 r. w wieku 92 lat. Był długoletnim Dyrektorem I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie, badaczem dziejów oświaty piotrkowskiej, autorem kilku opracowań poświęconych szkołom piotrkowskim. Był też, o czym się zapomina, muzealnikiem...

Zainteresowania badawcze i niezwykła pasja wynikająca z sentymentu do szkoły, zaowocowały powstaniem Muzeum Szkolnego w siedzibie I Liceum Ogólnokształcącego w Piotrkowie Trybunalskim. Dyrektor z uśmiechem mawiał, że całe życie chodził do szkoły: najpierw jako uczeń, potem nauczyciel, następnie Dyrektor szkoły i w końcu na zasłużonej emeryturze jako kustosz-opiekun stworzonego przez siebie Muzeum Szkolnego. Zaprezentowana została w nim historia i tradycje najstarszej szkoły w Piotrkowie, a także historia piotrkowskiej nauki i oświaty oraz tajnego nauczania. https://www.chrobry1lo.pl/index.php/muzeum . To właśnie tam, na spotkaniach z uczniami pierwszych klas, na początku każdego roku szkolnego opowiadał o tradycjach szkoły i jej wybitnych absolwentach.

Za swą działalność wielokrotnie wyróżniany był odznaczeniami państwowymi i resortowymi. Był laureatem Złotej Wieży Trybunalskiej i Honorowym Obywatelem Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Przeżył 92 lata. https://www.piotrkow.pl/nasze-miasto-t70/aktualnosci-a75/nie-zyje-zenon-...

W pamięci uczniów i współpracowników pozostanie nie tylko jako sprawny organizator i administrator szkoły, ale przede wszystkim jako znakomity nauczyciel. Był człowiekiem potrafiącym bez zbędnych emocji oceniać sytuację. Jako wychowawca zawsze pomocny i przyjazny, stawiał na pierwszym miejscu dobro uczniów. Przykładem tego mogą być sytuacje z początku lat 80. XX w. Kiedy w 1980 r. część uczniów zdecydowała się poprzeć wyznaczony przez „Solidarność” na 27 marca strajk ostrzegawczy i przypięła do mundurków biało-czerwone wstążeczki, Dyrektor zareagował ze spokojem. Rozpoczynając lekcję historii, omówił postawy uczniów w ważnych dla kraju wydarzeniach na przestrzeni 300-letniej historii szkoły. Na zakończenie stwierdził, że „...jeżeli przypięcie wstążek o barwach narodowych nie wynikało z wybryku uczniowskiego, a było podyktowane wewnętrzną potrzebą, to szanuję tę decyzję”. Sytuacja wymagająca natychmiastowej reakcji miała też miejsce po wprowadzeniu stanu wojennego. Kilku uczniów z „Chrobrego” rozrzuciło na terenie Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatowie ulotki krytykujące sytuację polityczną. Podczas prowadzonego przez Służbę Bezpieczeństwa dochodzenia, funkcjonariusze odwiedzili również szkołę. Gdy dwóch oficerów prowadziło rozmowę z dyrektorem Bartczakiem, a kilku innych na korytarzu, rozmawiało z uczniami, do gabinetu wszedł nieświadomy niczego uczeń z torbą wyładowaną wydawnictwami tzw. „drugiego obiegu”. Dyrektor natychmiast zareagował mówiąc: „dzisiaj nie będziemy mieli lekcji”, dzięki czemu SB—cy nie zorientowali się w sytuacji, a Dyrektor i uczniowie uniknęli kłopotów.

Pamiętając o łacińskiej sentencji „Non scholae, sed vitae discimus” - nie uczymy się dla szkoły, ale dla życia, profesor Bartczak potrafił tworzyć żywe relacje z uczniami i podtrzymywać kontakty z absolwentami, którzy przez swe życiowe wybory i dokonania wpisali się na trwałe nie tylko w historię szkoły, ale przyczynili się też do rozwoju kultury, nauki, sztuki, techniki i medycyny w Polsce, a niejednokrotnie również na świecie.

Paweł

20 stycznia 2022