Powstanie w getcie warszawskim

Powstanie w Getcie Warszawskim trwało od 19 kwietnia do 16 maja 1943. Było pierwszym miejskim powstaniem w Europie okupowanej przez III Rzeszę Niemiecką. Bezpośrednią przyczyną jego wybuchu była decyzja o likwidacji getta warszawskiego podjęta w ramach niemieckiego planu zagłady Żydów. Getto otoczono murem w kwietniu 1940 r. W kolejnych miesiącach do getta warszawskiego zwożono Żydów z terenu okupowanej przez Niemców Polski – w tym także z Łodzi. Do marca 1941 zgromadzono tu ok. 460 tys. osób. 22 lipca 1942 Niemcy rozpoczęli wywózki jego mieszkańców do obozu zagłady w Treblince. W listopadzie 1942 działacze żydowscy spotkali się z kurierem Rządu RP na Wychodźstwie Janem Karskim, który zdał później raport z tej wizyty. Rząd RP i Jan Karski osobiście, podjęli próby skłonienia rządów USA i Wielkiej Brytanii w sprawie losu Żydów polskich – niestety bezskuteczne. Na terenie getta działy organizacje bojowe. Od 1939 istniał tam Żydowski Związek Wojskowy (ŻZW), założony przez Żydów-oficerów Wojska Polskiego. Jego dowódcą był Paweł Frenkel. W 1942 powstał Żydowska Organizacja Bojowa (ŻOB). Jednym z jej przywódców był Marek Edelman – po wojnie mieszkający w Łodzi, działacz KOR i NSZZ „Solidarność”.

Powstanie wybuchło w momencie rozpoczęcia zarządzonej przez Heinricha Himmlera ostatecznej likwidacji getta, w wigilię żydowskiego święta Pesach 19.04.1943. W tym momencie na terenie getta mieszkało już tylko 50-70.000 Żydów.

Było to pierwsze powstanie miejskie w Europie okupowanej przez Niemców. Było protestem zbrojnym skazanym na niepowodzenie, ale miało bardzo silną wymowę symboliczną Uważane jest przez naród żydowski za jedno z najważniejszych wydarzeń w jego historii.

Jerzy: https://jerzykropiwnicki.wordpress.com/

20 kwietnia 2021