Dziś Rocznica Unii Lubelskiej

1.lipca 1569 r. czyli równe 450 lat temu na Sejmie Walnym w Lublinie zostało zawarte porozumienie między stanami Korony Królestwa a Wielkim Księstwem Litewskim o utworzeniu wspólnego państwa ze wspólnym władcą, herbem, sejmem, walutą, polityką obronną i zagraniczną. Zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko i sądownictwo. 4.lipca porozumienie-ustawa sejmowa została ratyfikowana przez króla Zygmunta II Augusta. Do tej pory kraje tworzące unię były połączone tzw. „unią personalną” – a więc osobą władcy, który musiał być odrębnie koronowany jako Wielki Książę Litwy, a następnie jako Król Korony Królestwa Polskiego. Odtąd nowy twór polityczny nosił oficjalną nazwę Królestwa Polski składającego się z Korony i Litwy. Powszechnie w użyciu była też nazwa „Rzeczpospolita Obojga Narodów”. Było to uwieńczenie wieloletnich prac i starań elit obu narodów. Państwo Polskie stało się europejskim mocarstwem. Dziś wielu uważa, że mogłoby być wzorem dla rozwiązań ogólnoeuropejskich – tym bardziej, że był to twór wielonarodowy składający się nie tylko z Polaków i Litwinów, ale także Rusinów (zwanych dziś Ukraińcami), Białorusinów, Prusaków. Tatarów, a nawet Łotyszy i Estończyków oraz Wielkorusów. Było społecznością wieloreligijną, skupiającą katolików, prawosławnych, protestantów i muzułmanów.

Wymaga wyjaśnienia, dlaczego w końcu XIX w. już nikt za nim nie tęsknił. Polaków nienawidzili nie tylko Ukraińcy, ale i Litwini. I jedni i drudzy chętnie kolaborowali w II wojnie światowej z Niemcami, a okazjonalnie także z Sowietami – przeciw ludności polskiej. Co się stało?

Jerzy: https://jerzykropiwnicki.wordpress.com/

1 lipca 2019