Rewolucja czy powstanie?

115 lat temu na terenie Rosji carskiej miały miejsce bardzo poważne bunty i zamieszki robotnicze określane później jako Rewolucja 1905 r. Najostrzejszy przebieg miały one w Łodzi – wówczas największym ośrodku przemysłowym na terenie Imperium. Zaczęły się one już w styczniu w Petersburgu. W tymże miesiącu protesty robotnicze zaczęły się w Łodzi. Strajk wybuchł w zakładach Geyera, Steinera i Silbersteina. Domagano się 8-godzinnego dnia pracy, ustalenia płacy minimalnej oraz powołania kas chorych (czyli ubezpieczalni). Miastem wstrząsały manifestacje uliczne. Zginęło 11 osób. Nie przerwała protestów zgoda na podwyżki płac i obniżenie dnia roboczego do 10 godzin, Niebawem „protest socjalny” nabrał wymiaru narodowego: do manifestacji dołączyli uczniowie z żądaniami zaprzestania rusyfikacji w szkołach. Trzeba także uwzględnić fakt, że w specyficznej łódzkiej „mieszance etnicznej”, gdzie robotnikami-buntownikami byli głównie Polacy, fabrykantami głównie Niemcy i Żydzi, a do tłumienia buntów używano kozaków oraz oddziałów armii rosyjskiej, niemal każdy konflikt społeczny nabierał charakteru konfliktu narodowościowego. W czerwcu w strajkach w naszym mieście brało już udział ponad 30.000 robotników. Do wielkiej manifestacji doszło 18.czerwca na terenie Lasu Łagiewnickiego. Miała ona dość spokojny przebieg. Na wracających z niej robotników uderzyły sotnie kozaków. Były ofiary śmiertelne. Trzy dni później ulicami Łodzi przeszło 100.000 manifestantów. 22.czerwca nie było już wątpliwości, że robotnicze protesty przekształciły się w powstanie. Wieczorem tego dnia na ul. Wschodniej robotnicy starli się z sotnią kozaków i kompanią piechoty. W wyniku starcia byli zabici i ranni. Robotnicy przystąpili do budowania barykad. Jedną z pierwszych była barykada na rogu Wschodniej i Południowej. Ciężkie walki trwały prze następne dni. Ataki kozaków odpierano strzałami z rewolwerów. Po trzech dniach (24.czerwca) Powstanie zostało stłumione . Zginęło ok. 2.000 osób. Następnego dnia – 25.czerwca 1905r – władze carskie wprowadziły w Łodzi stan wojenny. Tymczasowy Sąd Wojenny na karę śmierci skazał ok. 100 osób.. Egzekucji dokonywano niezwłocznie – początkowo w więzieniu przy ul. Długiej, później w Lesie Łagiewnickim. Ale protesty robotnicze wybuchały jeszcze w ciągu następnych 2 lat. W r. 1907 organizacje robotnicze proklamowały strajk generalny. Fabrykanci odpowiedzieli lokautem. Zwarcie trwało 4 miesiące. Wygrali je fabrykanci. Robotnicy nie mieli środków na fizyczne przetrwanie. Było to wielkie doświadczenie dla organizacji politycznych działających w środowisku robotniczym. „Chrzest bojowy” przeszły organizacje polityczne – komunistyczna SDKPiL i patriotyczna PPS.

Jerzy: https://jerzykropiwnicki.wordpress.com/

29 czerwca 2020