Dzień upamiętnienia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego

Wczoraj 29.kwietnia była kolejna Rocznica Wyzwolenia Obozu Koncentracyjnego w Dachau. Przez to miejsce kaźni przeszło 2 794 duchownych, w tym 1773 kapłanów z Polski. Spośród 1034 zamęczonych tam duchownych było aż 799 Polaków – kapłanów, kleryków i braci zakonnych. 43 spośród nich zostało zaliczonych w poczet błogosławionych. Agencja katolicka e-kai przypomniała, że 29 kwietnia, Kościół katolicki w Polsce obchodzi Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. W czasie II wojny światowej z rąk okupantów – niemieckiego i sowieckiego, zginęło blisko 3.000 polskich duchownych, czyli 20% przedwojennego duchowieństwa. Represjom poddana została ponad połowa polskich duchownych. W niemieckim obozie w Dachau zamordowano 868, spośród 1773 więzionych tam polskich księży i biskupów.

Pod koniec II wojny światowej Niemcy postanowili zatrzeć ślady zbrodni i zlikwidować obóz – wymordować wszystkich więzionych tam duchownych. Gdy wiadomość ta dotarła do więźniów, 22 kwietnia 1945 r. dokonali oni Aktu oddania się św. Józefowi. Obóz został wyzwolony przez żołnierzy amerykańskich tydzień później – w niedzielę 29 kwietnia 1945 r. Ocaleni przypisali to wstawiennictwu św. Józefa i od 1948 r. przyjeżdżali do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu.

W żadnym z krajów pod okupacją hitlerowską duchowieństwo nie było tak represjonowane jak w Polsce. Na obszarach przyłączonych do Rzeszy duchowieństwo katolickie zostało poddane eksterminacji. Księży masowo wysłano do obozów koncentracyjnych. Zaliczano do inteligencji, elity narodu. Kościół uważano za ostoję polskości. Duchownych mordowano już od pierwszego dnia wojny. 1 września w Gdańsku aresztowano wszystkich polskich duchownych, wywieziono do obozu koncentracyjnego i tam wszystkich – poza jednym – rozstrzelano. Kapłani byli także wśród ofiar masowych egzekucji we wrześniu i październiku 1939 r. na Pomorzu i w Wielkopolsce. Na podstawie sporządzonych jeszcze przed wojną przez gestapo wykazów duchowieństwa, już w pierwszych tygodniach wojny internowano księży zajmujących eksponowane stanowiska kościelne i tzw. społeczników.

Polscy księża ginęli w Auschwitz (wśród nich św. o. Maksymilian Maria Kolbe), a także w innych obozach zagłady, jak Majdanek, Mauthausen czy Sachsenhausen. Mordowano ich za to, że nie chcieli podeptać medalika czy krzyża, nieraz w sadystyczny sposób, na przykład poprzez utopienie w kloace. Tracili życie w publicznych egzekucjach. Z 10.017 księży diecezjalnych w Polsce, w czasie II wojny światowej zginęło 20%. Ogółem podczas okupacji zginęły 2.804 osoby duchowne (biskupi, księżą, zakonnicy i siostry zakonne). 3.563 przeżyły obozy koncentracyjne, więzienia i represje okupanta.

Jan Paweł II beatyfikował 110 polskich męczenników z czasów II wojny światowej: biskupów, księży diecezjalnych i zakonnych, sióstr i braci zakonnych, oraz świeckich i kanonizował O. Maksymiliana Kolbego. Podobnym heroizmem jak św. Maksymilian wykazało się 11 sióstr nazaretanek z Nowogródka, które ofiarowały swoje życie za ojców rodzin i zostały rozstrzelane przez Niemców. Bohaterskie siostry zostały wyniesione na ołtarze. W toczącym się obecnie ogólnopolskim procesie beatyfikacyjnym drugiej grupy męczenników z okresu II wojny światowej do chwały ołtarzy zgłoszono aż 122 osoby: 83 księży, w tym 52 zakonnych, 20 kleryków, w tym 19 zakonnych, 6 braci zakonnych, 3 siostry zakonne i 10 świeckich.

Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego został wprowadzony do kalendarza liturgicznego Kościoła katolickiego w Polsce w 2002 r. pod datą 29 kwietnia. Inicjatorem był kardynał Ignacy Jeż, jeden z cudownie ocalałych więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau.

Opracowane na podst. e-kai