PRO MEMORIA – rtm. Witold Pilecki IV

5 października Witold Pilecki trafił do niewoli niemieckiej. Przebywał w oflagach Lamsdorf /Łambinowice/ i Murnau. Po opuszczeniu oflagu wstąpił do II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem gen. Władysława Andersa. W dniach 5 i 11 września 1945 odbył rozmowy z gen. Andersem, który zatwierdził jego powrót do Kraju. W grudniu 1945 roku wrócił do Polski jako Roman Jezierski. Jednym z podstawowych zadań, jakie otrzymał, było dokumentowanie zbrodni Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Mimo licznych próśb jego współpracowników wobec narastających podejrzeń o inwigilację, nie zdecydował się na opuszczenie Polski.

8 maja 1947 roku Witold Pilecki został aresztowany, wkrótce potem zatrzymano 23 osoby podejrzewane o współpracę z nim. Proces tzw. "grupy Pileckiego" trwał od 3 do 15 marca 1948 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie. Rotmistrz Witold Pilecki został oskarżony o prowadzenie wywiadu na rzecz obcego mocarstwa oraz działania mające na celu organizowanie zbrojnego podziemia. Poddano go okrutnemu śledztwu. Podczas widzenia z żoną, zmaltretowany powiedział: „Oświęcim to była igraszka”. Oskarżyciel zażądał dla niego kary śmierci i taki wyrok wydał skład sądzący. W uzasadnieniu wyroku nazwano Witolda Pileckiego "płatnym rezydentem wywiadu Andersa".

Pomimo próśb rodziny, prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. 25 maja 1948 r. o godzinie 21:30 w więzieniu na ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie strzałem w tył głowy st. sierż. Piotr Śmietański zamordował Rotmistrza. Nigdy nie ustalono, gdzie Pilecki został pochowany.