Ostatni komendant AK

65 lat temu zmarł generał Leopold Okulicki

24 grudnia 1946 r. w moskiewskim więzieniu na Łubiance w niewyjaśnionych okolicznościach zmarł generał Leopold Okulicki ("Niedźwiadek"), ostatni komendant główny Armii Krajowej. Był on uwięziony i skazany przez Sowietów w moskiewskim procesie szesnastu.

Historycy do tej pory nie są w stanie ustalić okoliczności śmierci Leopolda Okulickiego. Najprawdopodobniej generał został zamordowany strzałem w tył głowy - wszak była to typowa dla NKWD metoda likwidacji więźniów, w tym tak niebezpiecznych dla komunistów jak ostatni dowódca AK. Na taki przebieg wydarzeń wskazuje relacja Adama Bienia, innego ze skazanych w procesie szesnastu, który widział, jak w Wigilię 1946 r. strażnicy wyprowadzali Okulickiego z celi, najpewniej na egzekucję.

Leopold Okulicki urodził się 12 listopada 1898 r. w Bratucicach niedaleko Bochni. Był członkiem Związku Strzeleckiego, a następnie Legionów Józefa Piłsudskiego. Po odzyskaniu niepodległości wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. Za odwagę na froncie został odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari i trzy razy Krzyżem Walecznych. We wrześniu 1939 r. brał udział w obronie Warszawy, za co odznaczono go Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Należał potem do Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej. W styczniu 1941 r. został aresztowany we Lwowie przez NKWD, a więzienie opuścił na mocy amnestii po podpisaniu układu Sikorski - Majski. Do kraju został zrzucony w maju 1944 r. i włączony do Komendy Głównej AK; w czasie Powstania Warszawskiego był szefem sztabu AK. 1 października 1944 r. mianowany komendantem głównym AK. 19 stycznia 1945 r. Leopold Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu AK, aby uchronić żołnierzy przed sowieckimi represjami.

27 marca 1945 r. udał się z innymi przywódcami państwa podziemnego do Pruszkowa na rzekome pertraktacje z Sowietami, gdzie cała szesnastka została aresztowana. 21 czerwca osądzono ich w pokazowym procesie, oskarżając m.in. o przygotowanie planów wystąpienia zbrojnego z Niemcami przeciwko Związkowi Sowieckiemu. Okulicki otrzymał wtedy najwyższy wyrok - 10 lat więzienia.

KL: www.naszdziennik.pl

24 grudnia 2011